BORSADA SPEKÜLATİF HAREKETLERİN ÖNÜNE GEÇME ARACI OLARAK AÇIĞA SATIŞ YASAĞI


Ayşegül AK

Ayşegül AK

Okunma 04 Kasım 2019, 12:08

Geçtiğimiz ay, Borsa İstanbul’dan Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yapılan açıklama ile bazı bankaların hisselerine geçici olarak depo şartıyla birlikte açığa satış yasağı getirildi. Açığa satış işlemi, SPK’nın hisse senetleri için A, B, C ve D düzenlemesi uyarınca A ve B Grubuna dâhil olanlar ile borsa yatırım fonları için geçerlidir; C ve D Grubundaki paylarda açığa satış işlemi yapılamaz.

Ekim ayı içerisinde siyasi ve finansal gelişmelerin art arda yaşandığı ülkemizde, Borsa İstanbul’dan Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yapılan açıklama ile  BIST-30 endeksinde yer alan Akbank AKBNK.IS, Garanti Bankası GARAN.IS, Halkbank HALKB.IS, İş Bankası ISCTR.IS, TSKB TSKB.IS, Vakıfbank VAKBN.IS ve Yapı Kredi YKBNK.IS hisselerine 16 Ekim 2019 tarihinden geçerli olmak üzere geçici olarak depo şartıyla birlikte açığa satış yasağı getirince gözler bankacılık hisselerine çevrildi. Spekülatif hareketlerin önlenmesine yönelik olarak uygulanabilen açığa satış yasağı içindeki depo kuralı ise bir hafta içerisinde uygulamadan kaldırıldı.

Yatırımcının Korunmasına Olanak Sağlar

Bu uygulamaların neler olduğunu kısaca hatırlayacak olursak; bilindiği üzere borsa yatırımcısının temel amacı, sermaye kazancı olarak tanımlanan hisse senetlerinden alım satım fiyat farkından ve hisseyi elinde tuttuğu dönem içerisinde elde edeceği temettü ödemelerinden elde edeceği nakit akımlarından kazanç sağlamaktır. Özetle, sermaye kazancı için, elinde bulundurduğu hisse senedinin fiyatının artmasını bekleyen yatırımcı, “Düşükten al yüksekten sat” taktiği ile hareket etmiş olur. Açığa satışta ise fiyatların düşeceği beklentisiyle elinde bulunmayan hisse senedi bugünden satılır ve fiyatlar düştüğü zaman aracı kurumdan ödünç alınmış olan hisse senedi, düşük fiyattan alınarak yerine konur. Böylelikle, fiyat yükselişleri tersine fiyat düşüşlerinden kazanç elde edilmiş olur. Bu durumda, açığa satış işlemiyle kısa pozisyon alınmış ve burada da üstlenilen risk artmış olur. Şöyle ki; fiyatların artmasıyla yatırımcı ucuzdan alıp yerine koymayı planladığı hisse senetlerini beklentisinin üzerinde yüksek fiyattan almak zorunda kalacağı için zarar riski açık uçlu olur. İşte geçtiğimiz haftalarda borsamızca alınan yasak kararı bu noktada anlam kazanır. Adı geçen bankaların hisse senetlerinde oluşabilecek spekülatif ataklarla yatırımcının korunmasına olanak sağlanmış olur. Açığa satış işlemi, SPK’nın hisse senetleri için A, B, C ve D düzenlemesi uyarınca A ve B Grubuna dâhil olanlar ile borsa yatırım fonları için geçerlidir; C ve D Grubundaki paylarda açığa satış işlemi yapılamaz.

Satışta Depo Şartı

Diğer bir husus, satışta depo şartı ile ilgili olarak ise 21 Ekim 2019 günü SPK'dan tarafından, ilgili 7 banka için 16 Ekim'de yürürlüğe konan "Yatırımcılar tarafından satışa konu edilecek payları için depo şartı" ve Mülkiyetinde ilgili banka "payı bulunan yatırımcıların, söz konusu kıymetlerin satışını sadece ilgili kıymetlerin bulunduğu yatırım kuruluşları üzerinden yapabilmesi" uygulamalarının yürürlükten kaldırıldığı, ancak açığa satış yasağının devam edeceği açıklandı. Satışta depo şartı, bir hisse senedini satmak isteyen yatırımcının, emri iletildiği an itibarıyla emri verdiği aracı kurumdaki hesabında o hisse senedinin bulunması zorunluluğudur ve yatırımcının sattığı miktar kadar hisse senedi takas yükümlülüğü (T+2) yerine getirilene kadar, yani sonraki ikinci işlem gününe kadar hesapta tutulmaya devam etmesidir. Dolayısıyla depo şartının kaldırılması, likiditeyi azaltıcı bir unsurun elimine edilmesi ve açığa satış kararının devamı, spekülatif ataklara engel olarak görülebilir.

Yorum Ekle
İsim
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.